|
1. శ్రీ భగవానుడనెను: |
జ్ఞానములయందు నుత్తమజ్ఞానమైన |
పరమవిషయైకతత్త్వముమరల జెపుదు, |
ఇట్టిజ్ఞానము మును లెల్లరెఱిగి యుండి, |
పరమసంసిద్ధి బంధముబాసి కనిరి. |
|
|
|
2. |
ఇట్టి జ్ఞానము నెవరాశ్రయింపగలరొ, |
వారు నాదు సాధర్మ్యరూపము వహింత్రు, |
సృష్టికాలము నందు జన్మింప బోరు, |
ప్రళయకాలము నందునువ్యథల బడరు. |
|
|
|
3. |
యోనిగా మహద్బ్రహ్మమునుంచి నేను, |
సృష్టిబీజమ్ము నేనందుజేర్చియుంతు |
సంభవంబగు నీ భూతసంఘ మెల్ల |
నందు నుండియె యంచు నీవరయ వలయు. |
|
|
|
4. |
ఎల్ల యోనుల యందుననెట్టి వేని, |
మూర్తదేహము లుద్భవమొందు నేని, |
తగగ మూలప్రకృతి వానితల్లియగును, |
తండ్రి నేనౌదు బీజప్రదాత నగుట. |
|
|
|
5. |
భువిని సత్త్వ రజ స్తమములను మూడు |
ప్రభవ మొందును గుణములుప్రకృతి నుండి, |
దేహి నవ్యయ గుణము లీదేహ మందు |
పట్టి బంధించు సూ మహాబాహువీర! |
|
|
|
6. |
సత్త్వగుణ మిది, మూడిటస్వచ్ఛ మగుట |
శాంతియుతమును మఱి కాంతిమంతమగును, |
జ్ఞాన సుఖముల తోడి సంగమును గూర్చి, |
బంధనము జేయు పురుషునిభరతవృషభ! |
|
|
|
7. |
రాగములపుట్ట సుమ్మీ రజోగుణంబు, |
తృష్ణకా సంగమున కిదిహేతువగుచు, |
కామ్యకర్తల నాసక్తిగలుగ జేసి, |
దేహి నెంతయు పార్ఠ!బంధించు చుండు. |
|
|
|
8. |
తమము నజ్ఞాన మందు నుద్భవము నొంది |
దేహధారుల నెల్ల సమ్మొహ పఱచి, |
మఱపు నలసత నిద్రలమఱగ జేసి, |
బంధనము జేయు లెస్సగాభరతవంశ్య! |
|
|
|
9. |
సంగరతి గొల్పు సుఖ మందుసత్త్వగుణము, |
కామ్యకర్మల జేయింప గడగు రజము, |
తెలియు మర్జునా!తమ మిదిదేహి నెపుడు, |
మఱపు గొలుపును జ్ఞానముమాటుజేసి. |
|
|
|
10. |
తమము రజములనణచి సత్త్వంబు ప్రబలు, |
ప్రబలు రజమట్లె తమము సత్త్వముల నణచి, |
అణచి ప్రబలును రెంటినినట్లె తమము, |
గుణము లొండొంటి నిట్లు లోగొనుచు నుండు. |
|
|
|
11. |
ఎప్పు డీదేహమందు సర్వేంద్రియముల |
ద్వారముల నుండి జ్ఞాన దీపంబు వెలుగు, |
అపుడె సత్త్వగుణము వృద్ధియైన దనుచు, |
తెలిసికొనవలె నయ్య,కుంతీ కుమార! |
|
|
|
12. |
లొభితనమును, కర్మవిలొలతయును, |
కామ్యకర్మల నాసక్తిగలుగుటయును, |
ఇచ్చయును మఱియు నశాంతియెపుడు గలుగు |
నపుడె తెలియుము రజము హెచ్చైన దనుచు. |
|
|
|
13. |
సోమరితనంబు, మఱి బుద్ధిశూన్యతయును, |
మఱపు నొందుట, చిత్తముమఱులు గొంట, |
యెపుడు బుట్టుచు నుండునోయపుడె పార్థ! |
తమము హెచ్చిన దని నీవుతలప వలయు. |
|
|
|
14. |
ఎపుడు సత్త్వగుణంబు వివృధ్ధ మగునొ, |
పురుషు డప్పుడ మరణముబొందు నేని, |
ఉత్తమజ్ఞానులగువారలుండు నట్టి, |
అమలలోకమ్ములకు నాతడరుగు పార్థ! |
|
|
|
15. |
రజము బ్రబలము గాగ మరణము గలుగ, |
కర్మసంగుల జన్మముగలుగు చుండు, |
తమము హెచ్చిన స్థితియందుతనువు వీడ, |
మూఢయోనుల జన్మముపొందు చుండు. |
|
|
|
16. |
సత్త్వగుణజాతకర్మసంచయమునకును |
నిర్మలజ్ఞాన సుఖములేనియతఫలము, |
రజసిక కర్మలకు దఃఖరసఫలంబు, |
కాని,యజ్ఞానమే తమఃకర్మఫలము. |
|
|
|
17. |
సాత్వికమ్మున జ్ఞానము సంభవించు, |
రాజసమ్మున లోభమేప్రభవ మొందు, |
తామస గుణమ్ముచేతనుతఱుగ నట్టి, |
భ్రాంతి యజ్ఞానములును, బరాకు గలుగు. |
|
|
|
18. |
సాత్త్వికులు నూర్ధ్వగతులకుజనుచు నుంద్రు, |
మధ్యగతులందు రాజసుల్మసలుచుంద్రు, |
నీచగుణవృత్తులందుననెలవు గొంట, |
నధమ గతులకు తామసులరుగుచుంద్రు. |
|
|
|
19. |
ఎప్పు డీ గుణముల కన్ననితర మైన |
కర్త లేడని దర్శింపగలడొ ద్రష్ట, |
తెలిసికొను నెపుడు త్రిగుణాతీతపురుషు, |
నపుడె నాస్వరూపమ్ము వాడందు కొనును, |
|
|
|
20. |
త్రిగుణముల నుండి పుట్టు నీదేహ మంచు |
తెలిసి వానికి దేహి యతీతు డగుచు, |
జన్మ మృత్యు జరా దుఃఖచయమునుండి, |
ముక్తుడై యమృతత్వముబొందు వాడు. |
|
|
|
21. అర్జునుడనెను: |
గుణము లీమూటి నెట్టి లక్షణము లున్న |
నధిగమించినవాడగునతడు ప్రభువ! |
ఎట్టి యాచార, మెట్టి ప్రవృత్తియున్న, |
త్రిగుణవృత్తుల కాత డతీతు డగును. |
|
|
|
22. శ్రీ భగవానుడనెను: |
సాత్త్వికప్రకాశము రాజస ప్రవృత్తి, |
తామసికమైన మోహముతగగ నెవ్వ |
డేది సంప్రాప్తమైన ద్వేషింప బోడొ, |
కలుగ కున్నను దానికైకాంక్ష నిడడొ; |
|
|
|
23. |
ఎవ డుదాసీను భంగి వీక్షించు చుండి, |
ఎట్టి గుణములచేత చలింప బడడొ, |
వాని పను లందె గుణములువర్తిలునని, |
ఎంచి స్థిరచిత్తుడై చలియింప బోడొ; |
|
|
|
24. |
స్వస్థచిత్తుడు, సుఖదఃఖసము డెవండొ, |
స్వర్ణ లోష్టాశ్మముల యందుసము డెవండొ, |
స్తుతులనిందలయందునతుల్యు డెవడొ, |
ధీరుడునుప్రియా ప్రియ సమధికు డెవడొ; |
|
|
|
25. |
మానమందున, మఱి యవమానమందు, |
శత్రుమిత్రుల యెడ, సమస్వాంతు డెవడొ, |
సర్వకర్మల త్యజియించుజ్ఞాని యెవడొ, |
అట్టివాని గుణాతీతుడండ్రు పార్ఠ! |
Play This Verse |
|
|
26. |
అనవరతము నన్నెవ్వ డనన్యమైన, |
భక్తియోగముచేత సేవలను సలుపు, |
త్రిగుణములు వీని కెవ్వ డతీతు డగునొ, |
బ్రహ్మసారూప్యతార్హతబడయు నతడు. |
|
|
|
27. |
అవ్యయపదంబునకు, మోక్షమమృతమునకు, |
శాశ్వతంబైన ధర్మసంస్థానమునకు, |
జ్ఞానమునకు, నేకాంతికసౌఖ్యమునకు, |
స్థానమైన బ్రహ్మమున కాధార మేను. |
|
|
|
|
|
1. శ్రీభగవానువాచ: |
పరం భూయః ప్రవక్ష్యామి |
జ్ఞానానాం జ్ఞానముత్తమమ్ |
యజ్జ్ఞాత్వా మునయః |
సర్వే పరాం సిద్ధిమితో గతాః |
Play This Verse |
|
|
2. |
ఇదం జ్ఞానముపాశ్రిత్య |
మమ సాధర్మ్యమాగతాః |
సర్గేఽపి నోపజాయన్తే |
ప్రలయే న వ్యథన్తి చ |
|
|
|
3. |
మమ యోనిర్మహద్బ్రహ్మ |
తస్మిన్గర్భం దధామ్యహమ్ |
సంభవః సర్వభూతానాం |
తతో భవతి భారత |
|
|
|
4. |
సర్వయోనిషు కౌన్తేయ |
మూర్తయః సంభవన్తి యాః |
తాసాం బ్రహ్మ మహద్యోని |
రహం బీజప్రదః పితా |
Play This Verse |
|
|
5. |
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి |
గుణాః ప్రకృతిసంభవాః |
నిబధ్నన్తి మహాబాహో |
దేహే దేహినమవ్యయమ్ |
|
|
|
6. |
తత్ర సత్త్వం నిర్మలత్వా |
త్ప్రకాశకమనామయమ్ |
సుఖసఙ్గేన బధ్నాతి |
జ్ఞానసఙ్గేన చానఘ |
Play This Verse |
|
|
7. |
రజో రాగాత్మకం విద్ధి |
తృష్ణాసఙ్గసముద్భవమ్ |
తన్నిబధ్నాతి కౌన్తేయ |
కర్మసఙ్గేన దేహినమ్ |
Play This Verse |
|
|
8. |
తమస్త్వజ్ఞానజం విద్ధి |
మోహనం సర్వదేహినామ్ |
ప్రమాదాలస్యనిద్రాభి |
స్తన్నిబధ్నాతి భారత |
Play This Verse |
|
|
9. |
సత్త్వం సుఖే సంజయతి |
రజః కర్మణి భారత |
జ్ఞానమావృత్య తు తమః |
ప్రమాదే సంజయత్యుత ౯ |
|
|
|
10. |
రజస్తమశ్చాభిభూయ |
సత్త్వం భవతి భారత |
రజః సత్త్వం తమశ్చైవ |
తమః సత్త్వం రజస్తథా ౦ |
|
|
|
11. |
సర్వద్వారేషు దేహేఽస్మి |
న్ప్రకాశ ఉపజాయతే |
జ్ఞానం యదా తదా విద్యా |
ద్వివృద్ధం సత్త్వమిత్యుత |
|
|
|
12. |
లోభః ప్రవృత్తిరారమ్భః |
కర్మణామశమః స్పృహా |
రజస్యేతాని జాయన్తే |
వివృద్ధే భరతర్షభ |
|
|
|
13. |
అప్రకాశోఽప్రవృత్తిశ్చ |
ప్రమాదో మోహ ఏవ చ |
తమస్యేతాని జాయన్తే |
వివృద్ధే కురునన్దన |
|
|
|
14. |
యదా సత్త్వే ప్రవృద్ధే తు |
ప్రలయం యాతి దేహభృత్ |
తదోత్తమవిదాం లోకా |
నమలాన్ప్రతిపద్యతే |
|
|
|
15. |
రజసి ప్రలయం గత్వా |
కర్మసఙ్గిషు జాయతే |
తథా ప్రలీనస్తమసి |
మూఢయోనిషు జాయతే |
|
|
|
16. |
కర్మణః సుకృతస్యాహుః |
సాత్త్వికం నిర్మలం ఫలమ్ |
రజసస్తు ఫలం దుఃఖ |
మజ్ఞానం తమసః ఫలమ్ |
|
|
|
17. |
సత్త్వాత్సంజాయతే జ్ఞానం |
రజసో లోభ ఏవ చ |
ప్రమాదమోహౌ తమసో |
భవతోఽజ్ఞానమేవ చ |
|
|
|
18. |
ఊర్ధ్వం గచ్ఛన్తి సత్త్వస్థా |
మధ్యే తిష్ఠన్తి రాజసాః |
జఘన్యగుణవృత్తిస్థా |
అధో గచ్ఛన్తి తామసాః |
|
|
|
19. |
నాన్యం గుణేభ్యః కర్తారం |
యదా ద్రష్టానుపశ్యతి |
గుణేభ్యశ్చ పరం వేత్తి |
మద్భావం సోఽధిగచ్ఛతి ౯ |
|
|
|
20. |
గుణానేతానతీత్య త్రీ |
న్దేహీ దేహసముద్భవాన్ |
జన్మమృత్యుజరాదుఃఖై |
ర్విముక్తోఽమృతమశ్నుతే ౦ |
|
|
|
21. అర్జున ఉవాచ: |
కైర్లిఙ్గైస్త్రీన్గుణానేతా |
నతీతో భవతి ప్రభో |
కిమాచారః కథం చైతాం |
స్త్రీన్గుణానతివర్తతే |
|
|
|
22. శ్రీభగవానువాచ: |
ప్రకాశం చ ప్రవృత్తిం చ |
మోహమేవ చ పాణ్డవ |
న ద్వేష్టి సంప్రవృత్తాని |
న నివృత్తాని కాఙ్క్షతి |
|
|
|
23. |
ఉదాసీనవదాసీనో |
గుణైర్యో న విచాల్యతే |
గుణా వర్తన్త ఇత్యేవ |
యోఽవతిష్ఠతి నేఙ్గతే |
|
|
|
24. |
సమదుఃఖసుఖః స్వస్థః |
సమలోష్టాశ్మకాఞ్చనః |
తుల్యప్రియాప్రియో ధీర |
స్తుల్యనిన్దాత్మసంస్తుతిః |
|
|
|
25. |
మానాపమానయోస్తుల్య |
స్తుల్యో మిత్రారిపక్షయోః |
సర్వారమ్భపరిత్యాగీ |
గుణాతీతః స ఉచ్యతే |
Play This Verse |
|
|
26. |
మాం చ యోఽవ్యభిచారేణ |
భక్తియోగేన సేవతే |
స గుణాన్సమతీత్యైతా |
న్బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే |
|
|
|
27. |
బ్రహ్మణో హి ప్రతిష్ఠాహ |
మమృతస్యావ్యయస్య చ |
శాశ్వతస్య చ ధర్మస్య |
సుఖస్యైకాన్తికస్య చ |
|
|
|
|