|
1. అర్జునుడనెను: |
జ్ఞాననిష్ఠయె కర్మము సలుపుకన్న |
మిన్నయని నీ యభిప్రాయ మేని యిపుడు |
ఘోరమౌ యుద్ధ కర్మము కోరి సలుప |
కేశవా! యేల నను నియోగింతు వీవు? |
|
|
|
2. |
కలగలపులైన చతుర వాక్యముల తోడ, |
నాదుబుద్ధిని భ్రమగొల్పునట్టు లుంటి, |
శ్రేయమొనగూడు నెద్దానిచేత నాకు, |
ఒక్కటే దాని నిశ్చయమొనర జెపుమ. |
|
|
|
3. శ్రీ భగవానుడనెను: |
ద్వివిధనిష్ఠల నీలోక విదితముగను, |
అనఘ! చెప్పితి సృష్ట్యాది యందె నేను, |
సాంఖ్యులకు జ్ఞానయోగపు సాధనమును, |
కర్మయోగులు నిష్కామ కర్మ సలుప |
|
|
|
4. |
విహితకర్మల జేయక విడిచి పుచ్చ |
పురుషు డెవ్వడు నైష్కర్మ్య మొంద లేడు, |
కాని కర్మ మాత్రంబె త్యా గంబు జేయ, |
పొందజాలడు మనుజుడు మోక్షసిద్ధి |
|
|
|
5. |
కర్మమును జేయ కెపు డొక్క క్షణము గాని |
మనగ జాలడు జగమందు మనుజు డెవడు, |
ప్రకృతి జాత గుణంబుల బద్ధుడగుచు |
కర్మమును జేయ ప్రతిజీవి కడగుచుండు. |
|
|
|
6. |
సకల కర్మేంద్రియముల యాచరణముడిపి, |
ఇంద్రియార్థములను మూఢుడెవడు గాని, |
మనసు నందున వీడకస్మరణ జేయు, |
తగగ నతడు కపట వర్తనుడు సూవె. |
|
|
|
7. |
మనసు చేత జ్ఞానేంద్రియ గణము నెవ్వ |
డణచి యుంచియు, కర్మేంద్రి యముల చేత, |
కర్మయోగము సలుపు సం గమును వీడి |
ఆతడే, యర్జునా! శ్రేష్ఠు డైన వాడు. |
|
|
|
8. |
కాన, కర్మమే శ్రేష్ఠ మ కర్మ కన్న, |
నియత కర్మము సలుపుము నీవు పార్థ! |
స్వీయకర్మము నీ విక జేయకున్న, |
కడువ జాలదు నీ మను గడయుగూడ. |
|
|
|
9. |
ఈశ్వరార్థము గాకుండు నెట్టి కర్మ, |
కర్మబద్ధుల జేయు లో కాన నదియె, |
కాన, భగవదర్థంబుగ కర్మ మీవు |
ముక్తసంగుడవై నిష్ఠ బూని సలుపు. |
|
|
|
10. |
ప్రజల నీయజ్ఞముల తోడ సృజన జేసి |
పల్కెసృష్ట్యాదిలో ప్రజా పతియు నిట్లు, |
"యజ్ఞముల జేసి యభివృద్ధి నందుకొనుడు, |
ఇష్టకామమ్ములివియు మీ కిచ్చు బిదికి". |
|
|
|
11. |
తృప్తి బఱపుడు క్రతువులదేవతలను, |
వారలిత్తురుమీకు సువర్షములను, |
అట్టు లన్యోన్యసంభావ్యులయ్యు మీరు, |
పరమనిశ్రేయస పదంబుబడయ గలరు. |
|
|
|
12. |
దేవతలు యజ్ఞముల చేత దృప్తి నొంది, |
యిష్టభోగములను వార లిత్తురుగద, |
ఇవ్వగొని వారికవి తిరి గివ్వ బోక, |
తానె కుడుచునొ మ్రుచ్చన దగును వాని. |
|
|
|
13. |
యజ్ఞశేషము సజ్జను లారగించి |
సర్వపాప విముక్తులై జనుచు నుంద్రు, |
కూర్మి తమకోసమే వండి కుడుతు రెవరొ, |
అఘము భుజియించు పాపాత్ము లట్టి వారె. |
|
|
|
14. |
అన్నమున ప్రాణికోటి యు త్పన్నమగును |
అన్నముద్భవమొందు వర్షాంబువులను |
వర్షములు యజ్ఞకర్మము వలన గలుగు |
యజ్ఞములుగల్గు సత్కర్మ మాచరింప. |
|
|
|
15. |
వేదములనుండి కర్మమువెడలె సుమ్ము, |
పరగు వేదము లక్షరబ్రహ్మ నుండి, |
వేద మన్నిట వ్యాప్తమైవెలయు గాన, |
నిత్యమును యజ్ఞమందదినిలిచియుండు. |
|
|
|
16. |
ననుసరించి ప్రవర్తింప నట్టి వాడు |
ననుసరించి ప్రవర్తింప నట్టి వాడు |
లోక మందున విషయ వి లోలుడగుచు, |
వ్యర్థ జీవనుడైన పా పాత్ముడగును. |
|
|
|
17. |
ననుసరించి ప్రవర్తింప నట్టి వాడు |
ఆత్మరతిదేలి సంతృప్తిననుభవించు, |
ఆత్మయందట్లె సంతుష్టుడగు నెవండు, |
వాని కెట్టి కర్తవ్యముగాని లేదు. |
Play This Verse |
|
|
18. |
కర్మజేసిన మానిన గాని భువిని, |
పుణ్యపాపము లతనికి పొసగ బోవు, |
జ్ఞాని కే ప్రాణితో బ్రయో జనము లేమి |
వాని కెవ్వని నర్థింప బనియు లేదు. |
Play This Verse |
|
|
19. |
కాన సతతము పార్థ! ని ష్కామముగను, |
చేయదగినట్టి కర్మమే చేయు మీవు, |
అట్లనాసక్తుడై కర్మ మాచరించు, |
పురుషుడే పరమపదమ్ము పొందగలడు. |
|
|
|
20. |
కర్మ జనకాదు లెల్ల ని ష్కామముగనె, |
చేసి పొందిరి పూర్వము చిత్తశుద్ధి, |
లొక సంగ్రహదృష్టినే లో వహించి, |
కర్మమును జేయ తగు నీవు కాంక్ష బాసి |
|
|
|
21. |
శ్రేష్ఠు లెట్టెట్టి కర్మలజేయు చుందు |
రల్పు లట్టట్టి వానినేయాచ రింత్రు, |
శ్రేష్ఠు లేప్రమాణములనుస్వీకరింతు |
రట్టి వానినే యీలోకులనుసరింత్రు. |
Play This Verse |
|
|
22. |
నాకు కర్తవ్య మీమూడులోకములను, |
కొంచెమైనను లేదోయికుంతి పుత్ర! |
పొందనిది,పొందతగినదియెందు లేదు, |
కాని వర్తింతు నెపుడు నేకర్మమందె. |
Play This Verse |
|
|
23. |
అప్రమత్తుడనై నేనొ కప్పుడేని, |
కర్మ మందు ప్రవృత్తుడ గాక యున్న, |
సర్వవిధముల నను జూచి సకల జనులు |
నాదు మార్గము వెంటనే నడతురుగద. |
Play This Verse |
|
|
24. |
కర్మ నే జేయకున్న లో కములు పార్థ! |
నడచి, చెడుమార్గములయందు నష్ట పడును, |
కర్తనయ్యును వర్ణ సం కరమునకును, |
ప్రజల చేజేత చెఱిచిన వాడ నగుదు. |
|
|
|
25. |
పాండవా పామరజనంబు వసుధలోన |
సక్తులై యెట్లు కర్మల సలుపు వారొ, |
వదలి యాకాంక్షనెల్ల వి ద్వాంసు లట్లె, |
చేయవలె కర్మ లోకుల శ్రేయ మెంచి. |
|
|
|
26. |
కర్మములజేయ నాసక్తి గలిగి యున్న |
పామరుల బుద్ధి కలతల బఱచబోక, |
సర్వకర్మలు వారలు సలుప జేసి, |
సలుప వలె కర్మ పూని వి జ్ఞాని కూడ. |
|
|
|
27. |
ప్రకృతి గుణములు మూడింటి బలిమిచేత |
సర్వవిధముల కర్మలు సాగు చుండ, |
మూఢమనుజు డహంకార బుద్ధి నొంది, |
తాను మాత్రమె కర్తగా తలచుచుండు. |
|
|
|
28. |
తత్త్వవేత్త మహాభుజ సత్త్వశాలి! |
గుణములును, కర్మముల వి భజనము నెఱిగి, |
తిరుగు విషయములంటి యిం ద్రియము లనుచు |
తెలిసి సక్తుడుగాడు క ర్తృత్వమందు. |
|
|
|
29. |
ప్రకృతిగుణముల కెంతయు భ్రాంతి జెంది |
సకలదేహేంద్రి యక్రియా సక్తులైన, |
మంద బుద్ధుల, నల్పజ్ఞ మానవులను, |
తగదు సర్వజ్ఞులకు కల తలను బఱప. |
|
|
|
30. |
ఆత్మవిజ్ఞానబుద్ధి నీ వాశ్రయించి |
సర్వకర్మల నాయందె సన్యసించు, |
ఆశ మమతల నీమన సార విడిచి, |
యుద్ధమునుసల్పు శోకశూ న్యుండ వగుచు. |
|
|
|
31. |
ఇట్టి నామతము మనుజు లెవ్వరేని, |
శ్రద్ధ తోడను, ననసూయ బుద్ధి తోడ, |
నిత్య మనుసరింతురో బహు నిష్ఠ బూని, |
వారలును కర్మబంధాలు వాయు వారె. |
|
|
|
32. |
నేను జెప్పిన మతమిదినింద జేసి |
యనుసరింప రసూయతో నల్పమతులు, |
అరయు మవ్వారినెల్ల నష్టాత్ములైన |
జ్ఞానశూన్యులునౌ మూఢ జనులు గాగ. |
|
|
|
33. |
జ్ఞానియే తన పూర్వ సం స్కార సరణి, |
పనులు జేయ ప్రకృతి కను గుణము గాను, |
ప్రాణు లనుసరింపరె తమ ప్రకృతి నట్లె, |
ప్రకృతి నెవ్వరు నిగ్రహిం పంగలారు! |
|
|
|
34. |
ఇంద్రియములన్ని విషయప్ర వృత్త మగుట, |
రాగవిద్వేషగుణము లే ర్పడుచునుండు, |
వశము గారాదు పురుషుడు వాని కెపుడు; |
శాంతికామున కవి బద్ధ శత్రులు గద! |
|
|
|
35. |
స్వీయ ధర్మమె శ్రేష్ఠము విగుణ మయ్యు, |
చక్కగా పరధర్మము సలుపు కంటె, |
మరణమైనను స్వీయధ ర్మమున మేలు, |
పరులధర్మము లెంతయు భయకరములు. |
|
|
|
36. అర్జునుడనెను: |
అయిన, దేని చేత బ్రయుక్తు డగుచు నుండి, |
బలముగా నియోజితుడైన వాని యట్లు, |
ఇచ్ఛలేకయె పాపపు కృత్యములను, |
చేయు పురుషుండు వీడు, వా ర్ష్ణేయ! చెపుమ |
|
|
|
37. శ్రీ భగవానుడనెను: |
అదియె కామము, క్రోధమ్ము నదియె పార్థ! |
పొదలు నిది రజోగుణమున బుట్టుచుండి, |
పాపకారణ మిది; తృప్తి బఱపరాని, |
పరమ శత్రువు తెలియు మీ ప్రజల కిలను. |
|
|
|
38. |
నిప్పునెరీతి పొగచుట్టి కప్పియుండు, |
అద్దమందెట్లు మాలిన్య మంటి యుండు |
శిశువు నేగతి మూయంగ జేయు మావి |
జ్ఞానమును కామ మట్టులే కప్పి యుండు. |
Play This Verse |
|
|
39. |
ఎంత నింపిన దీనికి దృప్తి లేదు, |
ఆశరూపాన జెలగు కా మానలంబు, |
జ్ఞానమును కామధూమము కప్పియుండు, |
జ్ఞాని కిది నిత్యశత్రువు గా గ్రహింపు. |
|
|
|
40. |
మనసు బుద్ధీంద్రియమ్ములి మ్మహిని పార్థ! |
ఆశ్రయంబులు కామము కండ్రు బుధులు |
అండగొని వీని జ్ఞానమును నావరించి, |
దేహి నీకామ మెపుడు స మ్మోహపఱచు. |
|
|
|
41. |
అందుచే నింద్రియమ్ముల నాది యందె, |
అర్జునా! నీదు స్వాధీనమందు నుంచి, |
జ్ఞాన విజ్ఞాన నాశన కారియైన |
పాప రూపపు కామము రూపు మాపు. |
|
|
|
42. |
దేహమున కన్న శ్రేష్ఠ మిం ద్రియగణంబు, |
వాని కన్నను మనసు, నా పైది బుద్ధి |
అట్టి బుద్ధికి బరమైన యట్టి దాత్మ, |
అట్టి పరమాత్మయే సర్వ సాక్షి యండ్రు |
Play This Verse |
|
|
43. |
అట్లు బుద్ధికి పరమైన యాత్మ నెఱిగి, |
నిశ్చయాత్మక బుద్ధి, చే నిలిపి మనసు, |
కామరూపున నోర్వ శ క్యంబు గాని |
వైరి గెల్వుము లే, మహా బాహువీర! |
Play This Verse |
|
|